- Sesión conxunta das Reais Academias de Farmacia e Medicina de Galicia para realizar unha análise multidisciplinar sobre esta enfermidade neurodexenerativa que padecen máis de 70.000 persoas que a nosa comunidade autónoma.
- Adiantar o diagnóstico da enfermidade cinco anos permitiría diminuír a deterioración cognitiva grave de 500.000 pacientes en España.
- A innovación en terapias e uso imaxes PET permiten medir con precisión biomarcadores moleculares asociados ao Alzheimer.
Santiago de Compostela, 09 de decembro de 2024. A sede da Real Academia de Farmacia de Galicia, en Santiago, acolleu este luns, 9 de decembro, unha sesión conxunta das Reais Academias de Farmacia e Medicina de Galicia, centrada na enfermidade de Alzheimer. Este evento, que reuniu a académicos e profesionais da saúde, ofreceu unha análise multidisciplinar desta enfermidade neurodegenerativa que padecen máis de 70.000 persoas en Galicia. A apertura do acto estivo a cargo dos presidentes de ambas as institucións, Ángel Concheiro Nine (RAFG) e Francisco Martelo Villar (RAMG), quen subliñaron a importancia da colaboración entre diferentes disciplinas para abordar os desafíos sanitarios e sociais que plantea o Alzheimer.
Diagnóstico precoz
A sesión contou con intervencións de destacados especialistas, que achegaron unha visión integral sobre a enfermidade. José Castillo Sánchez, catedrático de Neurología e Académico Numerario Emérito da RAFG, abriu as intervencións cunha presentación que abordou as causas, consecuencias e repercusións do Alzheimer. Na súa exposición, Castillo destacou que o diagnóstico clínico baseado na aparición de síntomas non é útil para modificar o curso evolutivo da enfermidade, xa que os síntomas adoitan manifestarse cando o dano cerebral é xa extenso e irreparable. Subliñou a necesidade de desenvolver métodos máis sensibles e específicos que permitan un diagnóstico precoz, especialmente en poboacións de alto risco. Ademais, presentou avances como o desenvolvemento, no Laboratorio de Neurociencias (LINC) do IDIS, dun marcador precoz cunha especificidade do 70%, que detecta de maneira temperá a enfermidade en fases preclínicas mediante unha nova isoforma da proteína tau.
Pola súa banda, Susana Arias Rivas, neuróloga do Hospital Clínico Universitario de Santiago de Compostela, abordou o impacto sociosanitario do deterioro cognitivo e a demencia, que se converterán nunha das máximas prioridades de saúde pública nos próximos anos. Destacou que a enfermidade de Alzheimer é a principal causa de demencia neurodegenerativa crónica e lembrou como, desde a súa descrición inicial por Alois Alzheimer en 1906 no seu paciente Auguste Deter, a investigación básica ha avanzado cara ao descubrimento da fisiopatología da enfermidade, os xenes implicados en casos familiares e a aparición dos primeiros tratamentos sintomáticos. A pesar das graves consecuencias sociosanitarias, lembrou que desde 2003 en Europa non se aprobaron novos fármacos para o tratamento sintomático até a recente chegada de terapias anti-amiloide. Estas terapias, segundo explicou, impulsaron importantes cambios na paradigma do diagnóstico clínico-biolóxico da enfermidade, permitindo a través de biomarcadores en líquido cefalorraquídeo, sangue ou neuroimagen molecular detectar a pegada biolóxica da enfermidade antes da aparición de síntomas clínicos.
Desenvolvemento de novos enfoques terapéuticos
A innovación en terapias foi o eixo da intervención de José Manuel Brea Floriani, investigador do CiMUS da USC, quen destacou os avances na investigación e o desenvolvemento de novos enfoques terapéuticos. Brea lembrou o importante impacto da enfermidade de Alzheimer na saúde dos pacientes e das súas familias. “O incremento da esperanza de vida fai que o número de pacientes creza anualmente e en todos os casos o prognóstico da enfermidade é o dunha neurodegeneración lenta e continua. As terapias actuais diríxense a atrasar a evolución dos síntomas”. Destacou como os recentes progresos en biomedicina están a abrir posibilidades para o deseño de tratamentos dirixidos, adaptados a biomarcadores específicos. Subliñou, ademais, a importancia da combinación de enfoques terapéuticos con técnicas de diagnóstico avanzadas, como a teragnosis, para lograr unha abordaxe máis eficaz e personalizado en pacientes con Alzheimer.
Pola súa banda, Pablo Aguiar Fernández, experto en Radioloxía e Medicamento Físico e investigador do CiMUS, centrou a súa intervención no papel esencial dos biomarcadores moleculares para o diagnóstico do Alzheimer. Na súa exposición, Aguiar explicou que estas ferramentas resultan moi útiles nas fases moi iniciais da enfermidade, onde os síntomas son leves ou se confunden con outras patoloxías. Destacou o uso de técnicas de Tomografía por Emisión de Positrones (PET), para medir con precisión biomarcadores moleculares asociados ao Alzheimer, como anomalías no metabolismo cerebral e acumulación de proteínas beta-amiloide e tau, proporcionando un diagnóstico fiable antes da aparición de síntomas evidentes. As técnicas avanzadas de análises de imaxe non só permiten un diagnóstico máis preciso en grupos de pacientes, senón que tamén están a impulsar a investigación traslacional mediante novos biomarcadores baixo un enfoque que combina diagnóstico e tratamento nun único procedemento.
A sesión conxunta reafirmou o compromiso das Reais Academias de Farmacia e Medicina de Galicia coa excelencia científica e a promoción de solucións innovadoras para problemas de saúde e a divulgación social do coñecemento.
